Nieuws van de overkant

Op mijn eerste werkdag als developer, nu een jaar geleden, vroeg iemand waar ik hiervoor had gewerkt. Ik vertelde dat ik ‘vers’ uit een omscholingstraject kwam (Make IT Work) en daarvoor tien jaar als docent Klassieke Talen had gewerkt.

“Oh echt? Je bedoelt COBOL en zo?”

Ja, het is een andere wereld.

Maar toen ik hem duidelijk had gemaakt dat het om Grieks en Latijn ging, declameerde hij zo de eerste regels van een Latijns schooltekstje over Aeneas.

Het verleden is nooit ver weg.

Carrièreswitch geslaagd

Ik maak er geen geheim van dat ik heel erg blij ben met mijn carrièreswitch, zelfs onder de huidige omstandigheden. Ik heb er nog geen seconde spijt van gehad en – naar ik heb begrepen – mijn werkgever ook niet. En laten we eerlijk zijn: of ik nu met Griekse papyri een onderzoeksvraag probeer te beantwoorden of code in elkaar knutsel, volgens mij vraagt dat behoorlijk vergelijkbare zaken van een mens. Het belangrijkste: analytisch het nodige in huis hebben en doorzettingsvermogen. Indertijd heb ik ook ongeveer een jaar erop gestudeerd, voordat ik mijn weg enigszins kon vinden in de papyrologie.

Ik ben op 2 maart 2020 begonnen bij TKP en sinds 16 maart werk ik thuis. In de zomer ben ik één dag op het kantoor geweest. Mijn collega’s zijn gereduceerd tot stemmen, waarvan ik de nuances inmiddels goed ken. En dat zijn de collega’s uit mijn team; verder moet je echt wel moeite doen om anderen te leren kennen, op het moment natuurlijk.

Hoe kan het dan dat iemand zoals ik, voor wie sociaal contact op het werk een heel belangrijke factor is, me wel op mijn plek voel in deze nieuwe baan?

Flow

Elke dag mag ik logische puzzels oplossen, aan iets bouwen, en ik krijg er nog voor betaald ook. Analyseren, schrijven, componeren, brainstormen, goed nadenken, nieuwe dingen leren. Ken je dat gevoel dat je echt ergens mee bezig bent, uren lang? Je wordt optimaal uitgedaagd en gaat er helemaal in op.

Voordat ik op dat punt was, moest ik wel nieuwe dingen leren en handigheid krijgen in het programmeren. Naarmate ik zelfstandiger werd in mijn werk, kwam ik regelmatig in een soort ‘flow’: een soort energie waarin je echt heel lekker bezig bent en het gevoel hebt dat je iets betekenisvols aan het doen bent. Ik herkende dat gevoel wel van het schrijfproces uit mijn PhD-tijd: na tijden ploeteren, analyseren en héél veel lezen, je ideeën eindelijk op een rij hebben en op papier zetten. Je zit ook in de optimale leerzone: je kunt de taak aan, je wordt uitgedaagd en je gaat ervoor. En dat kun je minstens een paar uur achter elkaar doen. Best wel verslavend eigenlijk. Bovendien voel je je dan beloond voor het geploeter dat eraan vooraf is gegaan.

Ik kan dan aan het eind van de dag echt zingend van mijn Olympus (werkkamer op zolder) afdalen.

Je werkt niet alleen

Zelfs thuis achter mijn computer, in mijn eentje, voel ik me minder eenzaam dan ik me soms in mijn klaslokaal heb gevoeld. Het leraarschap mag dan een heel sociaal beroep zijn, het is (vaak) ook een beroep waar veel mensen ieder voor zich in hun eigen koninkrijkje hun lessen verzorgen. Leerlingen komen en gaan. Soms heb je leuke en interessante gesprekken, ga je echt een band met leerlingen aan, maar er blijft sprake van een soort ongelijkheid. Je collega’s zie je relatief weinig op een dag, laat staan dat je echt veel kans hebt om onderwijsideeën samen uit te werken. Soms leek er eerder sprake van concurrentie onderling. Dat paste minder goed bij mij. Ik maak graag dingen met anderen samen.

Nu werk ik in een zelfsturend team, waarbij je samen bepaalt wat het handigst is om voor de komende weken op te pakken; waarbij je regelmatig samen je tanden zet in zo’n opdracht; waarbij teamgenoten elkaar helpen. Samen iets uitpluizen, beetje kletsen tussendoor, ontdekken wat anderen aan het doen zijn en hoe zij dat aanpakken. Ik had er zo’n behoefte aan om echt met anderen iets te maken. In coronatijd hebben we daarvan de absolute ‘light-editie’, denk ik, dus het kan alleen maar beter worden. Andere dagen zit ik in mijn eentje te prutsen; dat vind ik ook prima (maar goed, ik was ook dat kind dat vroeger hele dagen zat te lezen en dat prima vond).

En soms ben ik het ook helemaal zat om zo alleen bezig te zijn. Dat herkennen veel thuiswerkers vast ook.

Meer balans

Hoewel ik me ervan bewust ben dat dat thuiswerken niet hetzelfde is als werken in een kantoortuin, denk ik nog steeds dat er met een baan als deze meer balans mogelijk is dan met een baan in het onderwijs. Aan het eind van de dag kan ik mijn computer dichtklappen en hem de volgende ochtend weer openklappen, zonder dat het me uit mijn slaap houdt.

Laat ik het cru zeggen: als mijn echtgenoot ’s avonds toetsen zit na te kijken of een van mijn vriendinnen weer haar vakantie opoffert om ‘achterstanden’ in te halen (elke dag toetsen nakijken en planners maken), ben ik vaak best tevreden met mezelf, terwijl ik lekker een boek lees of (corona guilty pleasure) de realiteit ontvlucht in Animal Crossing. Zonder enig schuldgevoel en de gedachte dat de berg werk elke dag toeneemt. Ik heb ’s avonds en in het weekend gewoon vrij van mijn werk. Aan het eind van de dag heb ik energie over om contact te hebben met andere mensen. Als dat ook nog eens zou mogen…

Inmiddels begrijp ik waarom veel andere ouders op de opvang er zo veel meer ontspannen uitzagen na een werkdag dan ik toendertijd.

Oh ja, en soms heb ik nog wel zin om een beetje door te werken, of wat door te studeren. Maar echt, dat doe ik dan omdat ik het zelf wil, niet omdat het moet. Dat is natuurlijk ook werkgeverafhankelijk. Sommigen hebben nog steeds niet begrepen dat een 9-tot-5 mentaliteit eigenlijk heel gezond is en zorgt voor veel productievere werknemers.

Leerhonger gestild

De paradox van mijn werk in het onderwijs was dat ik er niet aan toe kwam om me te blijven ontwikkelen, om me analytisch gezien te blijven uitdagen. Dat miste ik echt. Had ik dan niet moeten stoppen met mijn proefschrift? Nee, want de ‘gespletenheid’ van in feite twee banen naast elkaar in combinatie met een gezin vond ik niet te doen. Ik wilde op zoek naar werk waarbij ik tijdens dat werk zelf die uitdaging zou vinden. Daarom herkende ik mezelf in het gezochte profiel voor Make IT Work: analytisch sterk en precies kunnen werken (dat geldt voor alle classici) en motivatie om veel nieuws te leren in korte tijd. Dat was voordat ik zag dat dat profiel iets met de IT te maken had. Anders was ik er niet op gekomen, denk ik.

De grap is dat ik de sprong naar de IT in eerste instantie heb gewaagd met het idee dat het nieuwe perspectieven zou bieden en dat ik dan wel weer verder zou zien. Velen zagen mij dan uiteindelijk in een management- of beleidsrol groeien; niemand zag in mij een ‘techneut’. Maar eerlijk gezegd voel ik me juist helemaal op mijn plek als techneut (al moet ik nog wel wennen aan de aanduiding… “wie, ik?”). Steeds weer nieuwe dingen leren, puzzelen en nadenken, onderzoek doen wat de beste oplossing is voor een probleem. Met creativiteit de grenzen van mijn eigen denken opzoeken. Heerlijk vind ik dat. En soms ook ontzettend frustrerend…. dat is deel van het proces. Maar zelfs op dagen waarop niets lijkt te lukken (de diepe diepe leerkuil…), heb ik niet getwijfeld aan mijn overstap.

De wetenschap dat er nog heel veel nieuws te leren is en dat dat zelfs de bedoeling is, geeft mij een gevoel van vrijheid en lucht. Horizon. De IT-cultuur past dus heel goed bij mij.

De arbeidscultuur is veel belangrijker dan we vaak denken

Misschien moeten we ons dat laatste wat vaker afvragen bij het zoeken naar passend werk. Past de arbeidscultuur van een bepaalde sector bij je of niet? Je wordt nu de facto primair geselecteerd op de inhoud van de opleiding die je op je achttiende hebt gekozen (en daarin vastgezet). Maar zegt dat dan ook per se alles over welke baan bij jou zal passen? In alle fases van je leven?

Veel vaardigheden kun je goed tijdens je leven leren. Ik weet zeker dat de werkervaring die ik meebracht, hoewel deze niet technisch inhoudelijk was, me ook veel heeft geholpen in mijn huidige werk.

Zet een groep zeer gemotiveerde volwassenen, allen behept met een goed stel hersens, voor een aantal maanden in een (digitaal) klaslokaal met een bekwame docent, en het is bijzonder wat die dan allemaal kunnen leren.

Ik (en zowat iedereen met mij) had niet durven dromen dat ik, zonder enige IT-ervaring en zonder ooit geprogrammeerd te hebben in mijn leven, na 6 maanden in de schoolbankjes en één jaar op de werkvloer (met alle belemmeringen in coronatijden, met lockdowns met een jong gezin thuis én een verhuizing) zo zelfstandig aan applicaties kan bouwen, user stories kan afhandelen en zo een bijdrage kan leveren.

En ik ben pas net begonnen!